Żyjemy w czasach poradników, które obiecują nam gotową receptę na radosne, udane życie we wszystkich jego sferach. Jak zadbać o sylwetkę, jak sobie radzić ze stresem, jak długo zachować młodość, a przede wszystkim jak osiągnąć szczęście – to pytania, które nurtują każdą z nas. Nic dziwnego, że na rynku pojawiają się coraz to nowe pozycje książkowe, mające nam pomóc w rozwiązaniu tych wszystkich problemów. W tym gąszczu zalewających nas – często przereklamowanych i obliczonych jedynie na wysoką sprzedaż – pozycji naprawdę trudno wybrać coś godnego uwagi. Dlatego przedstawiam mój osobisty (ciągle rozwijający się) ranking poradników, po które warto sięgnąć, jeśli szukamy inspiracji na drodze do wewnętrznego dobrostanu.
Inspirujące poradniki rozwojowe
1. „Droga artysty” (Julia Cameron)
To mój absolutny numer jeden wśród tak zwanych poradników rozwojowych. Na „Drogę artysty” trafiłam dzięki jednemu z kursów prowadzonych przez Ewelinę Stępnicką na You Tube. Jako osoba oczytana w całej masie tego typu (i nie tylko) literatury, podeszłam do książki sceptycznie, ale w trakcie lektury, po prostu zakochałam się w filozofii Julii Cameron. Bo to, co prezentuje amerykańska autorka pracująca od kilkudziesięciu lat z osobami w kryzysie twórczym, jest rodzajem filozofii, pewnym stylem życia, który mnie przekonał. Tytułowy „artysta” jest terminem nieco mylącym – nie chodzi tu bowiem (w przynajmniej nie tylko) o artystę w tradycyjnym znaczeniu, ale o każdego, kto ma pasję lub jej dopiero poszukuje. Artystą można być w każdej dziedzinie – gotowania, wychowywania dzieci, pisania, malowania, hodowania kwiatów czy szydełkowania.
Julia Cameron pokazuje zaś krok po kroku, jak w życiu codziennym odblokować drzemiące w nas pokłady kreatywności i dzięki temu odzyskać lub pomnożyć apetyt na życie. Ostatecznie „Droga artysty” jest bowiem literaturą terapeutyczną, pomagającą się uporać z wewnętrznym krytykiem, lękiem przed opinią innych ludzi, brakiem motywacji i pesymistycznym myśleniem. Autorka nie poprzestaje na teorii – książka jest 12-tygodniowym programem praktycznych ćwiczeń, dzięki którym można pokonywać kolejne etapy zmagań na drodze do osiągnięcia większego dobrostanu.
2. „Twój umysł na detoksie” (Rafael Santandreu)
Na liście poradników typowo psychologicznych nie może zabraknąć tej pozycji. Rafael Santandreu to wzięty hiszpański terapeuta, który pracuje w nurcie poznawczo-behawioralnym, osiągając spektakularne sukcesy w leczeniu swoich pacjentów. „Twój umysł na detoksie” to pierwsza z serii książek, które mają za zadanie pomóc współczesnym neurotykom w codziennym życiu. Santandreu opierając się na klasycznych założeniach nurtu, w jakim pracuje, przedstawia szereg przydatnych technik służących do zmiany nawykowych reakcji w sytuacjach stresowych i zastąpieniu ich tak zwanym zdrowym myśleniem. Jako behawiorysta uważa, że to nie uczucia, ale myśli, będące efektem wyuczonych ścieżek neuronalnych, kształtują nasz nastrój. I nawet jeśli nie można zmienić danej sytuacji, zawsze można wypracować korzystniejsze dla nas podejście do niej.
Santandreu ilustruje swoje książki bogatym zestawem przykładów znanych ludzi, którzy musieli stawić czoło poważnym życiowym wyzwaniom i nie załamali się, dzięki zmianie swojego nastawienia. Stephen Hawking, Christopher Reeve czy Michael J. Fox to tylko niektóre z postaci, które przewijają się w całym, niezwykłym cyklu poradnikowym hiszpańskiego psychologa. Warto sięgnąć po tę pozycję, choćby ze względu na to, że, jak dotąd osiągnięcia terapii poznawczo-behawioralnej należą do jedynych potwierdzonych naukowo metod skutecznie wpływających na funkcjonowanie mózgu.
3. „Dziedziczone blizny” Sabine Lück
„Dziedziczone blizny” to książka terapeutyczna, która należy do coraz bardziej popularnego, ale wciąż rozwijającego się nurtu badań nad międzypokoleniową traumą. Sabine Lück odwołując się do osiągnięć naukowych oraz własnej, długiej praktyki proponuje spojrzenie na swoje losy w kontekście drzewa genealogicznego. Okazuje się bowiem, że dzieje rodziny, nawet do kilku pokoleń wstecz mogą mieć wpływ na wiele aspektów naszego życia. To, jaką pracę wybieramy, z kim się wiążemy, gdzie decydujemy się zamieszkać miewa podświadome źródła sięgające daleko w przeszłość, której już nie pamiętamy.
Nawet nasz światopogląd, intuicyjne sympatie lub antypatie bywają uwarunkowane ukrytym przekazem rodzinnym. Zdekodowanie tego szyfru, zidentyfikowanie powtarzających się sytuacji znaczących na przestrzeni kilku pokoleń naszego rodu może zaś pomóc w uporządkowaniu życia tu i teraz. „Dziedziczone blizny” to z pewnością bardzo ciekawa pozycja, po którą warto sięgnąć, jeśli chce się uwolnić od ciążących nam schematów, a z drugiej strony poczuć wsparcie rodu i pochodzące z niego zasoby.
4. „Czuła przewodniczka. Kobieca droga do siebie” (Natalia de Barbaro)
Być może nie przełomowa i nie przebojowa, ale z pewnością, zgodnie z tytułem, czuła lektura ucząca podobnego podejścia do siebie. Natalia de Barbaro w łagodnym, osobistym, a nawet intymnym stylu opisuje wiele kwestii ważnych dla kobiet i stara się dodać otuchy swoim wspierającym autorytetem psycholożki. Jest tu wiele o kobiecej odwadze, motywacji, dążeniu do odkrywania tego, co naprawdę nam w duszy gra i co chcemy osiągnąć. Przede wszystkim jest jednak o staniu po swojej stronie, nawet w sytuacji, gdy świat wydaje się chcieć od nas zupełnie czegoś innego. Do tego to książka zdecydowanie wielolekturowa, którą można czytać wiele razy, by powracać do pewnych kwestii i pogłębiać swoją refleksję nad swoimi wewnętrznymi głosami.
Jak powiada Natalia de Barbaro: „Co by nie było – gorąco rekomenduję zadawanie sobie pytań i przykładanie ucha do miejsca, z którego płynie wewnętrzny głos. Jeśli jest to głos kobiety przekształconej, umiejącej słuchać Czułej Przewodniczki, jestem raczej pewna, że nie usłyszysz nic głupiego. I, co najważniejsze, będzie to praktyka wewnątrzsterowności. Kiedy odpowiedzi idą z wewnątrz, przestajesz podkładać głowę pod głaski i spełniać wyobrażone oczekiwania tak zwanego społeczeństwa”.
5. „Dary niedoskonałości” (Brené Brown)
Brené Brown to znana amerykańska psycholożka, pisarka i wykładowczyni, która zaczynała swoją karierę od badania wpływu wstydu i strachu na ludzkie zachowania. „Dary niedoskonałości” jest książką, która łączy wiele z jej dotychczasowych prac w przystępnej formie. Można tu znaleźć dziesięć rozbudowanych i cennych wskazówek dotyczących kierowania własnym życiem i rządzących nim przekonań. Empatyczne podejście do siebie, autentyczność, odporność duchowa, wdzięczność czy rola zabawy w życiu to niektóre zagadnienia poruszane przez Brené Brown, dzielącą się osobistym doświadczeniem i przykładami z praktyki.
Bardzo przyjemna lektura, a do tego nieduża objętościowo i sygnalizująca wiele tematów, którymi warto się zająć bardziej dogłębnie. Mój ulubiony cytat z książki to przytaczane przez autorkę słowa teologa Howarda Thurmana: „Nie pytaj o to, czego świat potrzebuje. Pytaj o to, co sprawia, że chce ci się żyć i właśnie tym się zajmuj. Bo świat przede wszystkim potrzebuje ludzi, którym chce się żyć”.
6. „Kiedy ciało mówi nie” (Gabor Maté)
Gabor Maté to kanadyjski lekarz o węgierskich korzeniach, który zasłynął z badania uzależnień oraz powiązań między ciałem i psychiką. Clue teorii Maté jest twierdzenie, że wszelkie dolegliwości fizyczne mogą mieć związek lub bezpośrednio wynikać z rozmaitego rodzaju traum. Chodzi tu zarówno o różnego rodzaju bóle, choroby przewlekłe, jak i raka. Samą traumę psycholog definiuje zaś nie tyle jako jakieś straszne wydarzenie w życiu, ile ludzką reakcję na owo wydarzenie.
„Kiedy ciało mówi nie” to jedna z książek znanego psychologa i pozycja, z którą warto się zapoznać, jeśli interesują nas kwestie psychosomatyki. Autor wykazuje się dużą empatią w spojrzeniu na rozmaite zaburzenia. Pokazuje, że nadmierny stres rozregulowuje nasz układ nerwowy, hormonalny i immunologiczny.
7. „Możesz uzdrowić swoje życie” (Louise Hay)
Książki Louise Hay to właściwie klasyka literatury poradnikowej w zakresie tak zwanego „pozytywnego myślenia”. Chociaż sama kategoria wiecznej pozytywności w ostatnich latach doczekała się sporej dozy krytyki, a nawet określa się ją często epitetem „toksycznej”, można wybrać z tego nurtu na pewno wartościowe propozycje. Louise Hay przemawia do swoich odbiorców przede wszystkim własnym przykładem – kobiety, która dzięki zmianie podejścia do życia wyszła z ciężkiej choroby i uleczyła traumy z dzieciństwa. Co ciekawe, filozofię tej autorki trudno ująć w jednym zdaniu. Louise Hay zachęca bowiem do stosowania wielu metod wywierających jednoczesny wpływ na ducha, psychikę i ciało.
Wśród nich ważne miejsce zajmują radykalne wybaczenie, praktykowanie wdzięczności, afirmacje oraz praca z ciałem. Ta ostatnia może obejmować rozmaite techniki, jak joga, refleksoterapia czy bioenergetyka Alexandra Lowena. Jeśli ktoś szuka pozytywnego wzmocnienia w swoim życiu, z pewnością znajdzie tu coś dla siebie. A jak wiadomo, mała zmiana w jednej sferze, pociąga za sobą zmiany w innych dziedzinach.
Lista książek, które można by polecić jako świetne poradniki rozwojowe i psychologiczne nie tylko dla kobiet jest długa. Wielką karierę robi na przykład Mel Robbins, amerykańska prawniczka i mówczyni, autorka „Reguły 5 sekund” czy bardzo głośnego ostatnio tytułu „Pozwól im”. Z kolei Peter A. Levine proponuje uleczenie przeżytych traum od strony ciała – za pomocą serii codziennych ćwiczeń. Najważniejsze by znaleźć język, który naprawdę nas dotyka i z nami rezonuje. Jeśli trafiamy bowiem na jakiś modny trend, ale on zupełnie do nas nie przemawia, nie warto tracić na to czasu. Życzę zatem wszystkim udanych poszukiwań na fascynującej drodze dbania o siebie i samorozwoju.